Шчыра і з душою

Штогод у першую нядзелю кастрычніка ў Беларусі адзначаюць Дзень настаўніка. Але асаблівасць гэтага дня ў тым, што святкуюць яго не толькі педагогі, але і тыя, хто з трапятаннем і ўдзячнасцю ўспамінаюць школьныя гады: дзеці, выпускнікі, бацькі.

Сёння мы пазнаёмім нашых чытачоў з настаўнікам беларускай мовы і літаратуры, які ўзгадаваў не адно пакаленне. Добры, спагадлівы і адкрыты чалавек Святланай Ханавец прысвяціла Лядзецкай сярэдняй школе без малога 30 гадоў.
Святлана Ханавец нарадзілася ў в. Лука Столінскага раёна. Яна была старэйшай дачкой, таму ўся адказнасць за малодшую сястру і чацвярых братоў была цалкам на яе плячах. Размеркаваць абавязкі па гаспадарцы, прасачыць, каб кожны іх выканаў, усіх накарміць і за кожным прыбраць. Таму не дзіўна, што пасля заканчэння школы дзяўчына захацела стаць настаўнікам і прысвяціць сваё жыццё дзецям.
– Я расла ў вялікай, працавітай і вельмі дружнай сям’і, – распавядае Святлана Іванаўна. – Бацькі працавалі на асфальтавым заводзе, а мы стараліся паклапаціцца пра сябе самастойна. Хоць нас шмат, мы ніколі не сварыліся. Хадзілі разам у лес па грыбы і ягады. Клопатаў хапала. І вось мы выраслі і зараз не разлі вада. Таму што ведаем, што каб лепш нешта атрымлівалася, трэба рабіць гэта разам. Таму і цяпер пры кожнай магчымасці збіраемся ўсе ў хаце бацькоў на Гараднянскі боршч з кашай. Мама заўсёды кажа, што вымаліла ў Бога, каб мы далёка не раз’язджаліся. Так і выйшла, усе засталіся ў Столінскім раёне.
– Чаму Вы выбралі менавіта беларускую мову?
– Калі падышоў момант выбару прафесіі, мой тата настройваў мяне на замежныя мовы. Але мне вельмі падабалася, як педагогі ў школе размаўлялі на беларускай мове. Я так люблю сваю вёску, мяне заўсёды туды цягнула. І, калі мне трэба было расказаць пра родны край, лепш і ласкавей атрымлівалася відавочна на роднай мове. Для мяне наша мова сапраўды «матчына» – гэта тое, што заўсёды са мною і напамінае мне пра бацькоў, дзяцінства і пра любімую мясцовасць. Таму хутчэй за ўсё я выбрала беларускую мову менавіта ад любові да сваёй сям’і і вёскі.
Вышэйшую адукацыю Святлана Іванаўна атрымлівала ў Брэсцкім дзяржаўным універсітэце імя А.С. Пушкіна. Студэнцкія гады прайшлі практычна незаўважна. Сваю прафесійную дзейнасць яна пачынала ў Маларыце, куды прыехала разам з мужам. Там жа нарадзілі сына і дачку. Але праз пяць гадоў усё ж вярнулася на радзіму, у Столінскі раён.
– Трапілі мы туды выпадкова, – распавядае жанчына. – Пасля выбуху на Чарнобыльскай АС выбіралі месца для жыцця, дзе ніжэй узровень радыяцыі. Але там я і атрымала асновы прафесіі. Мне вельмі пашанцавала з кіраўніцтвам школы, яны мне і патлумачылі, якім павінен быць сапраўдны настаўнік. Але ўсё роўна хацелася дадому. Мой муж заўсёды жартаваў, што я як батарэйка. Калі я засмуткавала, мяне тэрмінова трэба везці на радзіму. І калі ў нас з’явіўся выбар, мы вырашылі вярнуцца на радзіму мужа ў аг. Лядзец. Больш мы не пераязджалі, і такія думкі нават не прыходзілі ў нашу галаву, таму што мы – людзі вёскі.
– Якім павінен быць сапраўдны настаўнік у наш час?
– Я лічу, што настаўнік – гэта хутчэй не пра пакліканне. Гэты дар не ад нараджэння даецца. Настаўнікам трэба стаць! Калі проста працаваць з дзецьмі па ўжо гатовым плане, то нічога не атрымаецца. Да школы трэба ставіцца шчыра і з душою. Без гэтага нікуды! Школьнікаў трэба адчуваць, момантамі глыбей і мацней, чым сваіх дзяцей. Трэба быць назіральным да ўсяго і матываваць іх да навучання, а не прымушаць сілай. Асабліва ў наш час. Цяпер важны інтэрактыў. На падручніках цяпер QR-коды і г. д. з аднаго боку, гэта спрашчае працу педагога, а з другога – усе гэтыя інавацыі таксама трэба ўмець правільна ўжываць. Трэба пастаянна шукаць падыходы, чым іх здзівіць. Асабліва ў вывучэнні беларускай мовы. Цяпер нават на мясцовым дыялекце дзеці не размаўляюць амаль, больш карыстаюцца рускай прамовай. Таму я імкнуся далучаць іх у розныя даследчыя работы канкрэтна па вывучэнні нашай мясцовасці. Разбіраліся, адкуль ідуць мясцовыя мянушкі, чаму аграгарадок у нас называецца Лядзец, але кожны край населенага пункта мае сваю назву, напрыклад, Дуброўка і г. д. Такім чынам ім не толькі лягчэй засвойваць беларускую мову, але яны яшчэ і знаёмяцца з гісторыяй і вучацца любіць сваю радзіму.
– На вашым рахунку ўжо некалькі пакаленняў выпускнікоў. Як вы лічыце, якая асноўная задача класнага кіраўніка? Па якім паказчыку можна меркаваць, што вы справіліся са сваімі задачамі?
– Я не імкнуся стаць мамай сваім навучэнцам. Мамы іх чакаюць дома. Я хачу быць для іх сябрам, які падкажа, як правільна паступіць. Часам бываю і вельмі строгая, але не ў крыўду рабятам. Як правіла, дзеці заўсёды імкнуцца падзяліцца па групках. Таму лічу, што мая асноўная задача – знайсці тую кропку, якая згуртуе дзяцей у адзіны калектыў, у сям’ю. Класны кіраўнік павінен сачыць не толькі за паспяховасцю класа, але і адказваць за духоўнае развіццё дзяцей. У прынцыпе, гэта палітыка нашай школы. У нас дружны педагагічны калектыў, і дзеці ўсе сябруюць паміж сабой. І выпускнікі нашы, сканчыўшы школу, застаюцца вернымі сябрамі, становяцца сведкамі на вяселлях і кумамі адзін аднаму. Вось гэты паказчык і зяўляецца гонарам усёй нашай установы!
– Павіншуеце калег?
– Наша праца цяжкая і адымае шмат часу, які парой мы забіраем ад сваіх сем’яў. Таму хачу пажадаць, каб усе ўкладанні ў прафесію апраўдаліся ў поспеху і павазе вашых вучняў.
Надзея ГРЭЧКА
Фота аўтара