Я дадому еду

Сустракаю сваю суразмоўцу каля калодзежа, з якога яна загарнула вядро вады. Крыху адпіла і задаволена сказала:
– Бадай, няма смачнейшай вады, чым на роднай зямлі. Быццам у дзяцінства вярнулася.
Тамара Штанько (у дзявоцтве Савічава) 53 гады таму паехала з роднай вёскі Сямігосцічы, але дагэтуль лічыць яе сваім домам.
– Калі мае знаёмыя пытаюць, куды я еду, адказваю ім: «Дадому». Я ж не скажу, што ў Беларусь ці ў госці. Дадому і кропка. На жаль, няма бацькоўскай хаты. Тады зняслі, бо старая была, а зараз шкадую, хай бы была… Родныя, канечне, дадуць прытулак, але ж так хочацца прайсціся па каморы, у якой дзялілася першымі сакрэтамі з сяброўкай. Альбо выйсці на ганак, з якога рушыла ў дарослае жыццё. А гэтага няма. Таму ўсім раю — не прадавайце бацькоўскія хаты. Паверце, чым сталей будзеце, тым часцей захочацца там пабываць.
– А ці не страшна было пакідаць родныя сцены, вёску і ехаць далёка?
– Добра ведаю, што тады вада была паўсюль і мяне на лодцы везлі ў Мікашэвічы, каб там сесці на цягнік. Брат Васіль, які кіраваў лодкай, прасіў мяне быць пільнай па дарозе. На беразе мне махала рукой на развітанне сяброўка і аднакласніца Марыя Траццякевіч. А я думала пра сябе, што хутка абавязкова вярнуся.
Тамара трымала шлях да другога брата Аляксандра, які жыў у Паўлавым Пасадзе і працаваў геолагам. Калі існаваў СССР, моладзь з вёсак спакойна раз’язджалася па ўсіх краінах саюза. Тамара спачатку хацела ўладкавацца ў родным раёне, але яе, як непаўналетнюю, не хацелі браць. А дома сядзець яна не магла, таму рушыла ў далёкую дарогу.
– Гэта зараз ёсць сродкі сувязі розныя, навігатры, а тады толькі праз пісьмы сувязь падтрымлівалі. Тэлефонаў не было, 1971 год на двары. Але мы не баяліся, усе самастойныя былі, смелыя.
Дзяўчына з Палесся хутка знайшла работу – уладкавалася працаваць на шоўкаткацкую фабрыку імя Свярдлова, адну з буйнешых ва ўсім СССР. На ёй вырабляліся шторы для Дзяржаўнага Крамлёўскага Палаца, таму кантроль якасці быў вялікі. Тамара закончыла курсы ў Маскве і стала працаваць аператарам снавальнага абсталявання. Там жа сустрэла і свайго будучага мужа Генадзя, які быў электраманцёрам. Настойлівы юнак не-не ды і падыйдзе да станка Тамары. Хутка дзяўчына здалася пад націскам, і маладыя пачалі дамаўляцца пра вяселле. На радзіму да нявесты паехалі знаёміцца ўлетку, калі не было павадку.
– Маці доўга разглядала майго жаніха, шукала заганы, – расказвае жанчына. – Хутчэй за ўсё, думаю, адпускаць не хацела. Я ж адна дачка, а перада мной тры браты. А вось бацьку спадабаўся Генадзь, толькі наказаў, каб абараняў мяне і не крыўдзіў.
Мой бацька таксама рускі быў, з Пермскага краю. Ваяваў на Вялікай Айчыннай вайне з жыхаром з Сямігосціч, які і прапанаваў прыехаць у госці. Бацька прыехаў і застаўся, пазнаёміўся з маці і пабудаваў сям’ю. Хоць і беднае, але шчаслівае дзяцінства прыгадваю. Дагэтуль памятаю, як ён нас клікаў, каб беглі спаць.
А мы хаваліся, бо зусім не хацелі. Як даўно гэта было, – жанчына усміхнулася, а потым сумна ўздыхнула.
Праз некаторы час Тамара і Генадзь ажаніліся. Маладым спачатку далі пакой, а праз некаторы час – кватэру. Шчасцю не было межаў. Нарадзіліся два сыны і дачка. Зарплаты былі годныя, таму людзі былі задаволены.
Крызіс на фабрыцы, як і ва ўсёй краіне, пачаўся тады, калі перастаў існаваць СССР. Усё, што вырабляў завод і што пастаўлялася ў замежжа, стала раптам непатрэбным. Заработная плата не плацілася па некалькі месяцаў. Тут прапанавалі іншую работу, пакаёўкай у гасцініцы «Залатое кальцо», якая знаходзіцца там і зараз.
– Лічу, што мне вельмі пашанцавала, паколькі большасць маіх калег засталася, доўгі час не працавалі, – узгадвае Тамара Пятроўна. – На работу мне патрэбна было дабірацца за 55 кіламетраў, але хутка звыкла. Пакуль рабіла ў гасцініцы, бачыла многіх зорак, якія там спыняліся – Алу Пугачову, Філіпа Кіркорава, Леаніда Агуціна, Ігара Мікалаева і іншых. У жыцці зусім простыя і сціплыя людзі.
Адпрацаваўшы дзевяць гадоў, Тамара Штанько перайшла працаваць на адзін з самых старэйшых заводаў Цэнтральнай Расіі — металургічны завод «Серп і Молат». Па стану здароўя была вымушана пакінуць яго. Потым некаторы час была вартаўніком у гістарычным музеіі Паўлавага Пасада. І зараз, нягледзячы, што знаходзіцца на заслужаным адпачынку, працуе кансьержкай у адным з новых шматпавярховых дамоў.
– Мне падабаецца быць сярод людзей, я з імі ў добрых адносінах. Беларусы і рускія, насамрэч, адзін народ, таму яны адносяцца да нас, як да сваіх далёкіх родных. А яшчэ захапляюцца кіраўніком краіны Аляксандрам Лукашэнкам. Кажуць, каб мы бераглі ўладу. Кожны раз са смуткам пакідаю родную вёску. Але радуюся, калі бачу, як яна мяняецца ў лепшы бок: будуюцца дарогі, дамы, на вуліцы часта відаць маладыя сем’і. І гэта самае галоўнае. Таму пакідаю сваю вёску і краіну ў надзеных руках.
Ганна МЕЛЬНІК
Фота аўтара