Толькі Бог ведае, колькі наканавана жыць
Ганна Комар з Лутак у пачатку года адзначыла свой 99-ы дзень нараджэння.
Хоць і не прынята гаварыць пра ўзрост жанчыны, але ў гэтым выпадку, наадварот, трэба. Бо жыццё Ганны Арцёмаўны – гэта прыклад чалавечай стойкасці і сілы духу, няскоранасці цяжкасцям і выпрабаванням, прыклад вялікай дабрыні і самаахвяравання.
… Ідзе вайна. Ганна стаіць у натоўпе людзей, якіх выгналі са сваіх дамоў немцы. Іх вёс-ку Малое Малешава было загадана знішчыць разам з жыхарамі. Людзі плачуць і развітваюцца адзін з адным. Дзяўчына моўчкі глядзіць на ўсё гэта і проста чакае. Слёзы яе не здзіўляюць. Дзяцінства было цяжкім, рана давялося пасталець. Памёр бацька і чацвёра яе малодшых братоў і сясцёр. Зусім маленькі застаўся сіратой сыночак сястры Іванка. Ганна ўзяла да сябе малога, туліла да сэрца. Хлапчук таксама быў у гэтым натоўпе.
Вярхом на кані прымчаўся немец і штосьці гучна пракрычаў. Ён прынёс вестку: у апошні момант адмянілі загад – смерць мінула. Ганна з маці вярнуліся ў свой дом. Потым усё ж немцы спалілі яго і трэба было дзе прытуліцца. Як маглі, жаночымі рукамі змайстравалі зямлянку, у якіх тады многія жылі. Цяжка было маладой дзяўчыне, маладосць якой украла вайна. Жаніхоў не шукалі. Амаль усе маладыя хлопцы з вёскі не вярнуліся з палёў вайны.
Аднойчы Ганне сказалі, што ў Лутках застаўся ўдавец Фядось. Ён быў старэйшы і ўжо ўнучкі нават былі ў яго. Ганне самой без малога чатыры дзясяткі гадоў ужо было. Але спадабаліся адзін аднаму і сталі жыць разам.
Думалі, пабудуюць сваё штосьці і тады пажэняцца. Але нядоўгім было сямейнае шчасце: Фядось захварэў і памёр. У Ганны на руках засталіся шасцігадовы сын Мікалай і трохгадовая Галіна. Дзецям і прысвяціла жанчына сваё жыццё. Сама трымала гаспадарку, карову, свіней, вазіла сена цераз раку, дровы калола і ў калгасе з ранку да вечара гаравала. Ад стомы падала ўвечары, але ніколі не скардзілася нікому. Трымалася, як магла.
Дзеці падраслі, сталі дапамагаць. Жыццё пакрысе наладжвалася. Але жаночага шчасця больш не знайшла, так і засталася адна. Пажаніла дзяцей, будавацца дапамагала. У сына нарадзіліся трое дзяцей, у дачкі – двое. Мае жанчына дзесяць праўнукаў, самай малодшай з якіх два гады ўсяго. Да апошняга жанчына працавала і парнік нават трымала. Дзіўна, але, нягледзячы на такія цяжкія дзяцінства і юнацтва, добрае здароўе ёй Бог даў. Яшчэ два гады таму выходзіла на лавачку каля дома, у якім жыве разам з дачкой.
Зараз гады ўзялі сваё: дрэнны зрок і ногі не ходзяць. А вось розум і зараз чысты, хоць па голасе, але пазнае сваіх. І можа расказаць пра радаслоўную амаль кожнага вяскоўца.
Старшыня Вяліка-малешаўскага сельвыканкама Таццяна Васюхневіч павіншавала доўгажыхарку з 8 Сакавіка, уручыла падарунак і цюльпаны, а Ганна Арцёмаўна падзякавала і ўсміхнулася. Відаць, што было ёй вельмі прыемна.
Ганна МЕЛЬНІК
Фота аўтара
